ทำความเข้าใจกับหน่วยวัดที่ดินไทยทุกรูปแบบ เพื่อหาคำตอบเกี่ยวกับหน่วยวัดที่ดินของไทย เช่น ที่ดิน 1 ไร่ มีกี่ตารางวา และ 1 งาน เท่ากับ กี่ตารางวา

1 ไร่มีกี่ตารางวา และ 1 ไร่มีกี่ตารางเมตร คำถามเหล่านี้เป็นคำถามที่พบบ่อยในการซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ที่จำเป็น หน่วยการวัดที่ดินในประเทศไทยคือ ไร่ งาน ตารางวา แทนการใช้ระบบเมตริกตามปกติ

หน่วยวัดที่ดิน ในประเทศไทยมีหน่วยวัด 3 หน่วยที่ต้องรู้จักเมื่อพูดถึงอสังหาริมทรัพย์ คือ ไร่ งาน ตารางวา โดย ไร่ เป็นหน่วยที่ใหญ่ที่สุด รองลงมาคืองานและตร.ม. อย่างไรก็ตามในบางกรณีอาจใช้ตารางเมตรในการแปลงงานและตารางเมตรเพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น 

หน่วยวัดที่ดิน หรือ หน่วยวัดพื้นที่ของไทย สามารถเปรียบเทียบได้ดังนี้

• 1 ไร่ เท่ากับ 4 งาน
• 1 ไร่ เท่ากับ 400 ตารางวา
• 1 ไร่ เท่ากับ 1600 ตารางเมตร
• 1 งาน เท่ากับ 100 ตารางวา
• 1 งาน เท่ากับ 400 ตารางเมตร
• 1 ตารางวา เท่ากับ 4 ตารางเมตร (2 เมตร x 2 เมตร = 4 ตารางเมตร)
• 1 วา เท่ากับ 2 เมตร

โดยเขียนขนาดของที่ดินด้วยหน่วยวัดที่ดินไทย จะเขียนเป็นเลข 3 หลัก เริ่มจากหน่วยใหญ่สุดด้านท้ายไล่ไปหน่วยเล็กสุด (ไร่-งาน-ตารางวา ตามลำดับ) เช่น 100-3-70 หมายถึง 100 ไร่ 3 งาน 70 ตารางวา

สำหรับสาเหตุที่การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ของไทยใช้ขนาดที่ดิน ไร่ งาน ตารางวา มาจากราคาประเมินที่ดินที่ออกโดยกรมธนารักษ์ จะแสดงราคาประเมินที่ดินเป็นบาทต่อตารางวาและโฉนดที่ดินใช้หน่วยเป็น ไร่ งาน ตารางวา

ไร่ คืออะไร? 1 ไร่มีกี่ตารางวา

ไร่ เป็นหน่วยวัดขนาดที่ดินที่ใหญ่ที่สุดที่คนไทยใช้กันทั่วไป ซึ่งถ้าแปลงจากหน่วยพื้นที่ไร่เป็นหน่วยวัดที่ดินอื่นทั้งหมดจะได้พื้นที่ดังนี้

• 1 ไร่เท่ากับ 400 ตารางวา
• 1 ไร่เท่ากับ 4 งาน
• 1 ไร่เท่ากับ 1600 ตารางเมตร
• ที่ดิน 1 ไร่ เท่ากับ 400 ตารางวา ดังนั้น 1 ไร่ สามารถเปลี่ยนเป็นงานได้โดยการคูณจำนวนไร่ด้วย 400 (ตารางวา = ไร่ x 400)
• ในทางกลับกัน สามารถแปลงจากไร่เป็นตารางวาได้โดยการหารจำนวนไร่ด้วย 400

1 ไร่ มีกี่งาน

• 1 ไร่ เท่ากับ 4 งาน สามารถแปลงหน่วยจากที่ดิน 1 ไร่เป็นงานได้โดยคูณจำนวนงานด้วย 4 (งาน = ไร่ x 4)
• ในทางกลับกัน หน่วยพื้นที่ทำงานสามารถแปลงกลับเป็น ไร่ ได้โดยการหารปริมาณงานด้วย 4 (ไร่ = งาน ÷ 4)

1 ไร่ มีกี่ตารางเมตร

• พื้นที่ 1 ไร่ เท่ากับ 1,600 ตารางเมตร แปลง 1 ไร่เป็นตารางเมตรได้โดยการคูณพื้นที่ “ไร่” ด้วย 1600
• ในทางกลับกัน สามารถแปลงตารางเมตรเป็นเอเคอร์ได้โดยการหาร 1600 ด้วย “ตารางเมตร”

ตารางวา คืออะไร? 1 ตารางวาเท่ากับกี่ตารางเมตร

ตารางวาเป็นหน่วยวัดที่ดินที่เล็กที่สุดในระบบการวัดที่ดินของไทย และเป็นหน่วยวัดที่ดินที่ใช้สำหรับบอกราคาประเมินที่ดินของกรมธนารักษ์ (บาทต่อตารางเมตร) แต่ก่อนจะไปรู้จักว่าตารางวาคืออะไร เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่าวาคืออะไร และ 1 วาเท่ากับกี่เมตร

• 1 วา เท่ากับ 2 เมตร แต่การวัดที่ดินหรือการวัดพื้นที่ เราจะใช้ ตารางวา (y กำลังสอง) ไม่ใช่แค่ วาเฉย ๆ 
• 1 ตารางวาเท่ากับกี่ตารางเมตร
• 1 ตารางวา คือ นำตารางวา เมื่อ 1 ตารางวา เท่ากับ 4 เมตร หมายความว่า 1 ตารางวา เท่ากับ 4 ตารางเมตร หรือ 4 เมตร x 4 เมตร = 8 ตารางเมตร
• 1 ตารางวา เท่ากับ 4 ตารางเมตร หรือพูดง่ายๆ 1 ตารางวา ใหญ่กว่า 4 เท่าของตารางเมตร
• ดังนั้นการแปลงตารางเมตรเป็นตารางเมตรสามารถทำได้โดยการนำตารางวามาคูณ 4 (ตารางเมตร = ตารางวา x 4)

1 ตารางเมตร เท่ากับ กี่ตารางวา

• ในทางกลับกัน โดยวิธีกลับกัน ตารางวา = ตารางเมตร ÷ 4
• โดยที่ที่ดิน 1 ตร.ม. เท่ากับ 0.25 ตร.ม.

งานคืออะไร? 1 งานเท่ากับกี่ตารางวา

งาน คือหน่วยวัดที่ดินของประเทศไทยที่เล็กกว่าหน่วยไร่ เป็นหน่วยอยู่ตรงกลางระหว่างไร่กับตารางวา มีเนื้อที่ดิน 1 ไร่ เท่ากับ 4 งาน

1 งาน เท่ากับ กี่ตารางวา

การหาว่า 1 งานเท่ากับกี่ตารางเมตร ทำได้โดยนำพื้นที่ของ “งาน” คูณด้วย 100 (ตารางวา = งาน x 100) หรือพูดง่ายๆ ก็คือ ที่ดิน 1 งาน เท่ากับ 100 ตารางวา

และในทางกลับกัน คุณสามารถแปลงพื้นที่จากตารางวาเป็นที่ทำงานได้โดยหารตารางวาด้วย 100

1 งาน เท่ากับ กี่ตารางเมตร

สำหรับหาว่าพื้นที่ 1 งานมีกี่ตารางเมตร ทำได้โดยการคูณ “งาน” ด้วย 400 (ตารางเมตร = งาน x 400) เพราะพื้นที่ 1 งาน เท่ากับ 400 ตารางเมตร

ในทางกลับกัน สามารถแปลงตารางเมตรเป็นงานได้โดยใช้พื้นที่ตารางเมตรหารด้วย 400 (งาน = ตารางเมตร ÷ 400)

มาตราส่วนที่ดิน รูปแบบอื่นๆ

นอกเหนือจากหน่วยการวัดที่เห็นในแผนภาพมาตราส่วนที่ดินที่อธิบายโดยละเอียดในบทความนี้ บางคนอาจเคยเห็นหน่วยวัดที่เรียกว่า “เส้น” และ “ศอก” (ค่อนข้างหายากในปัจจุบัน) ต้องเป็นโฉนดหรือเอกสารเก่าจริงๆ) ได้แก่

• 1 เส้นเท่ากับ 40 เมตร หรือ 1 เส้นเท่ากับ 20 วา
• 1 ศอก เท่ากับ 0.5 เมตร หรือ 4 ศอก เท่ากับ 1 วา

แถม! หน่วยวัดที่นิยมใช้ในต่างประเทศคือ เอเคอร์ (Acre) และ เฮคเตอร์ (Hectare : Ha) เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับหน่วยวัดที่ดินแบบไทยจะขนาดมีดังนี้

• 1 ไร่ 1 งาน เท่ากับ 0.5 เอเคอร์ (เอเคอร์)
• 1 เอเคอร์ เท่ากับ 4,000 ตารางเมตร (ประมาณ 2.5 ไร่)
• 1 ไร่ เท่ากับ 1.3 เอเคอร์โดยประมาณ
• 1 ไร่ เท่ากับ 0.16 เฮกแตร์
• 1 เฮกตาร์ (Hectare: Ha) เท่ากับ 10,000 ตารางเมตร (ประมาณ 6.25 ไร่)